Nieuw seksueel strafrecht in werking (Apr 2022)

Doorheen de jaren werd het seksueel strafrecht regelmatig gewijzigd om de strafbaarstellingen en straffen aan te passen aan de maatschappelijke veranderingen. Dat maakt dat de bepalingen fragmentarisch en inconsistent zijn en verspreid zitten op verschillende plekken. De nieuwe wet van 21 maart 2022 voegt een geactualiseerd seksueel strafrecht in in het Strafwetboek, vooruitlopend op de hervorming van het volledige Strafwetboek.

Misdaden en wanbedrijven tegen personen

De seksuele misdrijven worden allemaal geplaatst onder Titel VIII van het Strafwetboek ‘Misdaden en wanbedrijven tegen personen’ (en niet meer onder ‘Misdaden en wanbedrijven tegen de openbare zedelijkheid’).

Toestemmingsvereiste

Er wordt een overkoepelende definitie ingevoerd voor de toestemming in het seksueel zelfbeschikkingsrecht. Daarin wordt geëxpliciteerd dat een toestemming niet mag worden afgeleid uit het loutere feit dat het slachtoffer zich niet verzet.

Ook is er geen sprake van toestemming wanneer de vrije wil is aangetast door verdovende middelen, ziekte, handicap, … of als gevolg van bedreigingen, dwang, … Seksuele handelingen die gepleegd worden ten nadele van een bewusteloos of slapend slachtoffer zijn eveneens zonder toestemming. (Nieuw artikel 417/5 Strafwetboek)

Toestemming door minderjarige

In dezelfde onderafdeling worden de beperkingen bepaald voor een minderjarige om toe te stemmen in seksuele handelingen.

Minderjarige onder de 14 jaarKan niet uit vrije wil toestemmen
Minderjarige tussen 14 en 16 jaarKan uit vrije wil toestemmen als het leeftijdsverschil met de andere persoon maximum 3 jaar is Als de handelingen gesteld worden door 2 minderjarigen die minstens 14 jaar zijn met wederzijdse toestemming, dan geldt er geen minimumleeftijdsverschil.
Minderjarige van 16 jaar of ouderKan uit vrije wil toestemmen

 Uitzonderingen: een minderjarige kan nooit uit vrije wil toestemmen bij:1) verwantschap met de dader (bloedverwant of aanverwant in de rechte opgaande lijn, …) of samenwonen in het gezin met een gezagsrelatie;2) gebruik door de dader van een erkende positie van vertrouwen, gezag of invloed ten aanzien van de minderjarige;3) ontucht of prostitutie van de minderjarige.

Harmonisering van strafbaarstellingen

De bepalingen rond aanranding van de eerbaarheid, verkrachting, voyeurisme en de niet-consensuele verspreiding van seksuele beelden en opnamen worden zo opgesteld dat ze een coherente lijst vormen.

Misbruik van prostitutie van meerderjarigen

Voor prostitutie van meerderjarigen worden volgende strafbaarstellingen apart geformuleerd.1) Het pooierschap:- het organiseren van de prostitutie van een ander met als doel het bekomen van een voordeel, behalve in de gevallen die de wet bepaalt;- het bevorderen, ertoe aanzetten, aanmoedigen of vergemakkelijken van prostitutie met als doel het, rechtstreeks of onrechtstreeks, bekomen van een abnormaal economisch voordeel of elk ander abnormaal voordeel;- maatregelen nemen om het verlaten van de prostitutie te verhinderen of te bemoeilijken.2) Reclame maken voor prostitutie, behalve reclame voor eigen seksuele diensten (zowel op papier als via een digitaal platform)3) Openbaar aanzetten tot het zich prostitueren4) Verzwaard misbruik van prostitutie (kwetsbare personen)

Harmonisering van strafmaten en verzwarende omstandigheden en factoren

Voor de verschillende groepen misdrijven worden verzwarende factoren opgelijst, zoals:1) bloed- of aanverwantschap en samenwonen;2) feiten binnen de uitoefening van een openbare functie door de dader;3) minderjarige jonger dan 10 jaar;4) omwille van culturele drijfveren, gewoontes, tradities, religie of de zogenaamde “eer”; 

Uitbreiding van straffen met uitstel

Tot slot wordt de voorwaarde afgeschaft dat er geen gerechtelijke antecedenten mogen zijn om een probatie-uitstel te kunnen opleggen. Op die manier wordt de mogelijkheid gecreëerd om ook behandeling en opvolging op te leggen bij seksuele misdrijven als er al een gerechtelijk verleden is.

Deze wet treedt in werking op 1 juni 2022.